LIỆU PHÁP OXY CAO ÁP: TÌM HIỂU VỀ SỰ THẬT

Thứ ba - 26/03/2024 22:56 4.282 0

LIỆU PHÁP OXY CAO ÁP: TÌM HIỂU VỀ SỰ THẬT

Liệu pháp Oxy cao áp (Hyperbaric Oxygen Therapy/HBOT) nổi tiếng trong việc điều trị cho các thợ lặn (có dùng bình dưỡng khí) và thợ lặn biển sâu bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi nhanh chóng áp suất xung quanh họ. Nhưng bạn có biết rằng Oxy cao áp cũng dùng để điều trị nhiều vấn đề sức khoẻ, bao gồm: ngộ độc khí carbon monoxide và loét chân do đái tháo đường.
Nếu bạn đang cân nhắc việc sử dụng thiết bị Oxy cao áp cho bản thân hoặc người thân, hãy ý thức rằng một số báo cáo về tác dụng đối với sức khỏe màn thiết bị này mang lại chưa được chứng minh. Ví dụ: Các thiết bị Oxy cao áp chưa được chứng minh là có thể chữa khỏi ung thư, bệnh Lyme, tự kỉ hoặc bệnh Alzheimer. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ khuyến cáo bạn nên kiểm tra nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ trước khi sử dụng thiết bị Oxy cao áp để chắc chắn bạn đang tiếp cận phương pháp chăm sóc phù hợp nhất. Nếu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ khuyến nghị Oxy cao áp, FDA khuyên bạn nên đi đến bệnh viện hoặc cơ sở đã được kiểm tra và công nhận bởi Hiệp hội Y học dưới biển và Cao áp (Undersea and Hyperbaric medical society).

Liệu pháp oxy cao áp và vai trò của FDA

Các mô trong cơ thể chúng ta cần oxy để hoạt động. Không khí chúng ta hít thở có 21% khí oxy.
Oxy cao áp liên quan đến việc hít thở 100% khí oxy (tinh khiết) khi ở trong một không gian đặc biệt gọi là buồng cao áp. Áp suất không khí bên trong được nâng lên mức cao hơn áp suất không khí bình thường.
Áp suất không khí tăng lên trong buồng giúp phổi thu được nhiều oxy hơn. Nhận thêm oxy đến các mô cần nó, có thể giúp cơ thể phục hồi và chống lại một số bệnh nhiễm trùng. Tuy nhiên, quá nhiều oxy có thể gây tổn hại cho cơ thể.
FDA điều chỉnh cả lượng oxy được sử dụng trong HBOT và các buồng cao áp, thường là một ống đủ lớn để chứa một người hoặc một căn phòng có thể chứa nhiều người.

Các điều kiện để buồng cao áp được FDA cho phép tiếp thị

Sự phê duyệt của FDA đối với một thiết bị y tế bao gồm việc xác định rằng thiết bị đó có cùng mục đích sử dụng cũng như an toàn và hiệu quả như một thiết bị khác cùng loại đang được bán trên thị trường hợp pháp tại Mỹ hay không. Kể từ tháng 7 năm 2021, FDA đã phê duyệt sử dụng buồng cao áp đối với các chứng rối loạn sau:

Thuyên tắc khí
Thiếu máu (thiếu máu trầm trọng khi không thể truyền máu)
Bỏng (bỏng nặng và rộng được điều trị tại trung tâm bỏng chuyên khoa)
Ngộ độc khí carbon monoxide
Chấn thương do đè ép
Bệnh giảm áp (nguy cơ khi lặn)
Hoại thư sinh hơi
Mất thính lực (mất thính lực hoàn toàn xảy ra đột ngột và không rõ nguyên nhân)
Nhiễm trùng da và xương (nặng)
Chấn thương do bức xạ
Vạt da ghép có nguy cơ chết mô
Mất thị lực (đột ngột và không đau ở một mắt do tắc nghẽn dòng máu)
Vết thương (không lành, loét bàn chân do tiểu đường)

Bệnh nhân bị liệt tứ chi do chấn thương sọ não, chấn thương cột sống cổ, điều trị tại Bệnh viện Điều dưỡng Phục hồi chức năng Trung ương

Bệnh nhân bị liệt nửa người phải do chấn thương sọ não điều trị tại Bệnh viện Điều dưỡng Phục hồi chức năng Trung ương

Oxy cao áp đang được nghiên cứu để điều trị các tình trạng khác, bao gồm cả COVID-19. Tuy nhiên, tại thời điểm này, FDA chưa phê duyệt và cấp phép sử dụng bất kỳ thiết bị Oxy cao áp nào để điều trị COVID-19 hoặc bất kỳ tình trạng bệnh nào ngoài những tình trạng được liệt kê ở trên. Trang web, Clinictrials.gov , cung cấp thêm thông tin về các thử nghiệm lâm sàng Oxy cao áp đối với COVID-19 và các tình trạng khác.

Rủi ro của liệu pháp oxy cao áp

Khi buồng Oxy cao áp được sử dụng cho các chỉ định đã được FDA chấp thuận, Oxy cao áp nói chung an toàn và hiếm khi xảy ra các biến chứng nghiêm trọng.
Do áp suất tăng và nồng độ oxy tăng trong Oxy cao áp, các rủi ro tiềm ẩn bao gồm:

Đau tai và xoang
Chấn thương tai giữa, bao gồm rách màng nhĩ
Thay đổi tầm nhìn tạm thời
Xẹp phổi (hiếm)

Nồng độ oxy cao cũng có nguy cơ gây cháy, đó là một lý do khiến FDA khuyến nghị điều trị tại cơ sở được công nhận. Các vụ nổ và cháy đã xảy ra trong các buồng Oxy cao áp đặt tại các cơ sở chưa được FDA kiểm tra và công nhận.

Các thiết bị cao áp khác

FDA cũng đã phê duyệt một loại túi lớn có khóa kéo chỉ nhằm mục đích điều trị chứng say độ cao.
Những buồng có khóa kéo này dùng để điều trị chứng say độ cao bằng cách tạo ra áp suất nhưng không gắn vào bình oxy. FDA chưa cho phép sử dụng những túi này với bình oxy hoặc máy tập trung oxy. Tuy nhiên, FDA nhận thức được một số trường hợp người ta sử dụng những chiếc túi này để tạo ra các thiết bị Oxy cao áp tự chế, có thể gây nguy cơ cháy và ngạt thở.

Tác giả bài viết: BSNT. Nguyễn Thị Nhị Thanh