GÃY XƯƠNG Ở TRẺ EM: NHỮNG ĐIỀU CHA MẸ CẦN BIẾT

Thứ năm - 22/05/2025 02:30 22 0

Gãy xương là tai nạn thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi từ 5 đến 14 tuổi – thời điểm trẻ hiếu động, thích khám phá nhưng chưa ý thức được đầy đủ về nguy hiểm. Nếu không được xử trí và phục hồi đúng cách, gãy xương có thể để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe và chức năng vận động của trẻ.

1. Vì sao trẻ dễ bị gãy xương?
Xương của trẻ em tuy còn mềm và đang phát triển, nhưng cũng dễ bị tổn thương nếu bị va chạm mạnh. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

-Té ngã khi chạy nhảy, chơi thể thao hoặc trèo cao
-Tai nạn giao thông
-Tự ngã trong sinh hoạt hằng ngày (ngã cầu thang, ngã khi đạp xe)
-Bạo hành hoặc va chạm trong môi trường học đường
Đặc biệt, các vị trí dễ bị gãy nhất ở trẻ em là: cẳng tay, xương cánh tay, xương đòn, cẳng chân, và xương đùi.

2. Dấu hiệu nghi ngờ gãy xương
Cha mẹ cần lưu ý các dấu hiệu sau để phát hiện sớm chấn thương:
Trẻ kêu đau tại vị trí chấn thương, không dám cử động
Sưng nề, bầm tím, biến dạng bất thường ở tay, chân hoặc vùng va chạm
Trẻ không thể chống tay, đi lại, cầm nắm như bình thường
Có thể nghe tiếng “rắc” hoặc lạo xạo khi vận động phần cơ thể bị tổn thương
Lưu ý: Có nhiều trường hợp gãy xương kín không biểu hiện rõ ràng. Chỉ chẩn đoán chính xác được qua thăm khám và chụp X-quang.

Bệnh nhân gãy 2 xương cẳng tay (Trước khi xử trí)

3. Xử trí ban đầu khi trẻ nghi ngờ bị gãy xương
Khi nghi ngờ trẻ bị gãy xương, cha mẹ cần:
Giữ trẻ bình tĩnh, tránh di chuyển nhiều
Cố định tạm thời vùng chấn thương bằng nẹp hoặc vải băng (nếu có kiến thức)
Treo tay hoặc kê cao chân bị thương nếu có sưng nề
Không xoa bóp, nắn chỉnh, đắp thuốc lá – những hành vi này có thể làm tổn thương nặng thêm
Đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế có chuyên khoa chấn thương chỉnh hình hoặc phục hồi chức năng
4. Phương pháp điều trị gãy xương ở trẻ em

Tùy loại gãy (gãy kín, gãy hở, gãy di lệch hay không di lệch), bác sĩ sẽ chỉ định:
Bó bột (thường dùng cho gãy xương không di lệch hoặc đã được nắn chỉnh)
Nắn chỉnh và bó bột dưới gây tê (nếu gãy di lệch nhưng chưa phức tạp)
Phẫu thuật kết hợp xương bằng đinh, nẹp (áp dụng khi gãy phức tạp hoặc không thể nắn chỉnh bằng phương pháp bảo tồn)
Sau điều trị, thời gian liền xương của trẻ thường nhanh hơn người lớn (trung bình 4–6 tuần), nhưng không vì thế mà lơ là giai đoạn phục hồi chức năng.

Bệnh nhân sau khi được xử trí nắn chỉnh bó bột

5. Vai trò quan trọng của phục hồi chức năng
Phục hồi chức năng sau gãy xương giúp:
Giảm đau, chống sưng, hạn chế biến chứng cứng khớp
Duy trì sức mạnh cơ bắp, phòng ngừa teo cơ
Hướng dẫn trẻ tập vận động đúng cách, an toàn
Phục hồi hoàn toàn chức năng vận động, giúp trẻ trở lại sinh hoạt – học tập – chơi thể thao như trước
Tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Trung ương, các kỹ thuật phục hồi chức năng hiện đại như: điện trị liệu, siêu âm trị liệu, tập vận động chủ động – thụ động, tập cân bằng – phối hợp được áp dụng bài bản cho từng lứa tuổi.
6. Cha mẹ cần làm gì để giúp trẻ hồi phục tốt?
Tái khám theo lịch hẹn để kiểm tra tiến trình liền xương
Không tháo bột, vận động sớm khi chưa có chỉ định
Cho trẻ ăn đủ chất, tăng cường canxi, vitamin D, protein để hỗ trợ liền xương
Hướng dẫn trẻ thực hiện các bài tập phục hồi tại nhà theo hướng dẫn của kỹ thuật viên
Kiên nhẫn động viên trẻ, không gây áp lực phục hồi nhanh
7. Phòng ngừa gãy xương cho trẻ

Dạy trẻ kỹ năng bảo vệ bản thân, cẩn thận khi chơi đùa hoặc đi xe đạp
Giám sát trẻ khi chơi ở nơi cao, trơn trượt hoặc gần đường giao thông
Bố trí nhà cửa, lớp học an toàn (bịt góc nhọn, chống trơn trượt)
Khuyến khích trẻ tập luyện thể thao đều đặn để tăng sức mạnh cơ – xương – khớp

Kết luận

Gãy xương ở trẻ em là chấn thương phổ biến, có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được xử lý kịp thời và phục hồi chức năng đúng cách. Tuy nhiên, nếu chủ quan hoặc xử lý sai cách, trẻ có thể bị lệch trục xương, teo cơ, giảm khả năng vận động – ảnh hưởng lâu dài đến thể chất và tâm lý.

Tác giả bài viết: BSCKII. Hà Tân Thắng - Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình